Total Kalça Protezi

Ağrılı ve kireçlenmiş bir kalça, günlük hayatımızda konforumuzu bozabilir. Kireçlenme ilerledikçe, istirahat sırasında bile ağrı olur. Yaşam kalitemiz giderek bozulur. Artık, kireçlenmiş bu kalçaya cerrahi bir müdahele gerekir. Yapılacak altın standart cerrahi yöntem, TOTAL KALÇA PROTEZİ (TKP) dir. TKP, kireçlenmiş ve tamamen ağrılı hale gelmiş kalça eklem yüzeylerinin, protez ile değiştirilmesi işlemidir. Güvenli, efektif ve yüz güldürücü bir tedavi metodudur. Bu ameliyattaki amaç, hastanın ağrısız ve hareketli bir kalça eklemine sahip olmasıdır. Kısıtlanmış olan günlük aktiviteler, artık bu ameliyattan sonra çok rahat olarak yapılabilir.

TKP yapmamızı gerektirecek en sık neden, kalça ekleminin kireçlenmesidir.

Osteoartrit; Kalça eklemindeki, eklem kıkırdağın incelmesi sonucu, alttaki kemik yapıların birbirine sürtmesine kireçlenme veya osteoartrit denir.

Romatoid Artrit; Bu otoimmün bir hastalık olup, zamanla kalça ekleminde kıkırdak harabiyeti oluşturur.

Posttravmatik artrit; Kalça kırığı veya çıkık sonrası kıkırdak hasarı ve beslenme bozukluğu sonrası oluşur.

Avasküler Nekroz; Kalça eklemine gelen kan akımının azalması sonucu ortaya çıkar. Yeterli kan akımının olmaması durumunda, uyluk kemiği başındaki kıkırdak dokuları ölür ve baş yuvarlaklığını kaybeder. Eklemde uymsuzluk olur ve kalça eklemi süratle kireçlenir.

Klinik Bulgular

Sabah uyandığınızda ilk belirti, kasık bölgesinde ağrı ve sertlik, bazen uyluğa, bazen kalçaya yayılabilir. Ağrılar aktivite ile artar, dinlenme ile azalır.

Tedavi olmaz ve kireçlenme ilerlerse, ağrılar istirahat ile de devam eder ve gece uykudan uyandıran ağrılara dönüşür. İlerleyen vakalarda kireçlenmeler eklem çevresinde de oluşarak, hareket kabiliyetini azaltabilir.

Eklem kıkırdakları tamamen ortadan kalkarsa, kemikler birbirine daha çok sürterek, hareketler çok ağrılı hale gelir. Kalçayı içe-dışa çevirme, öne-arkaya hareket ettirme zorlaşır. İlerleyen dönemde ise, ağrıyı azaltmak için kalçayı hareketsiz tutma ve sonrasında kalça çevresi kaslarda zayıflık gelişir.

Fizik Muayene

Kalça muayenesinde, kalça hareketlerinin açıklığı azalır ve ağrılı hale gelir.

Görüntülemede ise röntgen, çok önemli bir araçtır. Kalça eklemindeki kireçlenmeyi çok iyi gösterir.

Total Kalça Protezi parçaları

Total kalça protezi ana 4 komponetten oluşur;

Acetebular(Soket) Komponet; Normal kalçada, soketin görevini alır. Metal yapıda olup, vidalama ya da çimentolama ile sabitlenir.

Plastik Lineer; Soket ile topuz arasına yerleştirilen, plastik yapıdadır. Bunların metal ve seramik türleri de vardır.

Femoral Komponent; Metal yapıda olup, uyluk kemiğinin içine yerleştirilir. Çimentolu veya çimentosuz şeklinde olabilir.

Femoral Baş(topuz); Femur topuzunun yerini alır. Metal veya seramik olabilir. Femoral stem ile acetebular lineer arasında yer alır.

Kime Total Kalça Protezi Yapılır

Cerrahi için kesin olarak belirlenmiş yaş ve kilo sınırlaması yoktur. Fakat hastanın, ağrı ve kalça hareketleri önemli iki kriterdir. Her hasta, bireysel olarak değerlendirilir. Genellikle 50 ile 80 yaş arasındaki hastalar opere edilir. Her şeyin bir ömrü olduğu gibi, yapılan protezin de bir ömrü vardır. Bu da, en iyi yeni nesil bir protez tasarımı ile 25-30 yıldır. Bu yüzden, çok gerekmedikçe 50 yaş altı hastalara yapılmamalı, diğer tedavi seçenekleri uygulanmalıdır.

Aşağıdaki durumlarda ameliyat düşünülmelidir:

Kalça ağrısı, günlük işleri kısıtlıyorsa, örneğin; yürüme ve oturup kalkma
Gece ve gündüz ağrı devam ediyorsa
Kalça hareketlerinde kısıtlılık gelişmişse
İlaç, fizik tedavi ve aktivite düzenlemesi ile ağrı geçmiyorsa.

Kendiniz, aileniz ve doktorunuzun ortak kararı ile cerrahiye karar verilmelidir. Yapılacak ameliyat hakkında bilgilendirilmiş olmalısınız.

Çok gerekmedikçe, kilolu hastalarda bu ameliyattan kaçınılmalıdır. Çünkü aşırı kilo, proteze fazla yük bindirerek protezin ömrünü ksaltır.

Eğer kan sulandırıcı ilaçlar (kumadin gibi) ve bazı sinir ilaçları kullanılıyorsa, ameliyattan bir hafta önce kesilmelidir.

Evde dikkat edilecek konular

TKP ameliyatı sonrası, hemen merdiven inip çıkmak zor olabileceğinden, yatak odası zemin katta olmalıdır.
Evdeki kullanılmayan fazla eşyaları, yürüyüş alanlarınızdaki mobilyaları, elektrik ve telefon kablolarını kaldırın. Ev ortamını sadeleştirmek, takılarak düşmeyi engelleyecektir.
Evin içindeki merdivenlere tırabzan taktırın.

Total Kalça Protezinin korunması için:

TKP ameliyatı sonrası, çevre yumuşak dokular iyileşinceye ve kaslar kuvvetlendirilinceye kadar, protezin yerinden çıkmaması için dikkat edilmesi gerekir. Kalçanızın yerinden çıkmaması için, ameliyattan sonra en az 6 hafta, dizleriniz kalçanızdan aşağıda kalacak şekilde oturmanız gerekeceği için, yatağınızın kenarına, en sık oturduğunuz sandalyeye, kanepeye, klozete ve arabanızın koltuğuna otururken, dizlerinizin kalçanızdan aşağıda kalıp kalmadığı kontrol edin ve gerekli düzenlemeleri yapın(yükseltici yastıklar ve tuvalet için yükseltici oturak).

1- Ameliyatlı kalçanızı, 90 dereceden fazla eğmeyin.

Dizlerinizi kalçanızdan yukarıya kaldırmayın.

Kanepe veya tabure gibi alçak yerlere, tercihen oturmayın veya yükseltici yastık koyduktan sonra oturun.

Yüksek tuvalet oturağı kullanın.

Otururken öne eğilmeyin. Pantolon, çorap vs. giyerken yardım alın veya alet kullanın.

2- Bacak bacak üstüne atmayın veya ameliyatlı bacağınız vücudunuzun orta hattına getirmeyin.

Yatarken bacaklarınızın arasına yastık koyun.

Otururken dizlerinizi en az 15-20 cm ayrık tutun.

Yan tarafınıza yatarken bacak aranıza yastık koyun.

Komplikasyonlar

Diğer büyük cerrahi müdahalelerde olduğu gibi, total kalça protezi ameliyatlarında da bir takım komplikasyonlar olabilir. Kalça protezi ameliyatı sonras,ı en sık görülen komplikasyonlar şunlardır:

Tromboflebit
Kalçada iltihap
Eklem çıkığı
Eklemin gevşemesi

Tromboflebit

Bazen Derin Ven Trombozu (DVT) da denilen, tromboflebit her hangi bir operasyondan sonra oluşabilen bir durumdur.

Kalça, leğen kemiği ve diz çevresinde yapılan ameliyatlardan sonra daha sık görülür. Bacaktaki büyük toplardamarlar içindeki kanın, damar içinde pıhtılaşması sonucu DVT oluşur. Bunun sonucu bacakta şişme, ısı artışı ve ağrı olur. Eğer bu pıhtılardan parça koparsa, bu parçalar kan yolu ile akciğerlere ulaşabilir ve akciğerin kılcal damarlarını tıkayarak, akciğerin bir kısmının kanlanmasını engelleyebilir ve hayati risk oluşturabilir. Bu duruma pulmoner embolizm denir.

DVT riskini azaltmanın birçok yolu vardır; ancak muhtemelen en etkilisi, mümkün oldukça erken sürede harekete başlanılmasıdır. DVT önlenilmesinde sık kullanılan araç ve ilaçlar:

Kanı sulandıran ve pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar

Damarlarda kan akımını hızlandıran ve emboli oluşumunu engelleyen özel çoraplar

Enfeksiyon

Yapay eklem konulmasını takiben, enfeksiyon çok ciddi bir komplikasyondur. Total kalça protezi sonrası enfeksiyon görülme sıklığı, hastaneden hastaneye ve doktordan doktora faklılık göstermekle beraber, ortalama % 2-3 seviyelerindedir. Bazı enfeksiyonlar, çok erken dönemde, daha taburcu olmadan çıkarken bazıları ameliyattan aylar, hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir. Yapay ekleminize enfeksiyon, vücudunuzda enfeksiyonu olan başka bir bölgeden de yayılabilir. Bu sebepten, ameliyat öncesi ve sonrası diş çürüğü, idrar yolları ve barsak enfeksiyonları gibi hastalıklar tedavi edilmelidir.

Çıkık

Ameliyat sonrası kalça, dikkat edilmezse çıkabilir. Ameliyat sonrası erken dönemde, kalça bölgenizdeki kas ve tendonlar henüz iyileşmemiş olduğundan, çıkık olma riski fazladır. Kalça bir defadan fazla çıkar ise, operasyonla ilgili bir sorun olduğu düşünülmelidir. Düzeltmek için, yeniden operasyon gerekebilir.

Gevşeme

Yapay bir kalçanın, nihayette yetersiz hale gelmesinin ana nedeni, metalin veya sementin (kemik çimentosunun) kemikle temasının gevşemesidir. Yapay eklemlerin uzun ömürlü olmasına yönelik çok büyük gelişmeler olmasına rağmen, halen eklemlerin çoğu nihayette gevşemekte ve düzeltici bir ameliyata gerek olmaktadır. Yapay kalçanızı, ortalama 20-25 yıl kullanabilirsiniz. Bazı kişilerde bu süre daha kısa olabilmektedir. Hastalıklı kalçanızda olduğu gibi, gevşemiş proteziniz de ağrıya neden olacaktır. Ağrılar başladığı zaman, ağrı nedeni olarak protez gevşemesi düşünülüyor ise gevşemiş protezi çevreleyen kemikte aşınma olmaması için, kısa zamanda yeniden operasyon yapılmalı ve yeni ve farklı bir protez kalça konulmalıdır.

Anestezi Komplikasyonları

Hastaların çok az bir kısmında anestezi ile sorunlar olur.

Hastaneden Taburcu Olduktan Sonra

Hastanede kalış süresi genelde 4-5 gündür. Taburcu olduktan 1 hafta sonra, ilk poliklinik kontrolünde dikişlerin yarısı, bir sonraki hafta da diğer yarısı alınır. Dikişlerin tamamı alınıncaya kadar banyo yapılmaz. Taburcu olduktan 6 hafta, 3 ay, 6 ay ve 1 yıl sonra diğer poliklinik kontrolleri yapılır.

Eğer aşağıdakilerden biri olursa hemen kontrole gelmeniz gerekir: